ترک جوش از مهمترین عیب هایی بوده که در اتصالات جوشی ممکن است، رخ دهد و میتواند تاثیرات منفی در عملکرد ساختار جوش داشته باشد. یک جوشکار اگر تجربه بیشتری در کار داشته باشد کیفیت جوش آن بهتر است و دیگر شاهد مشکلات جوشکاری نخواهد شد. انواع ترک جوش شامل نوع گرم، سرد، ترک بازگرمی، پارگی لایه و… است که به دلایل مختلفی مانند کثیف بودن روی پایه فلز و یا ترد بودن سطح آن ممکن است، رخ دهد؛ در نتیجه حساسیت بسیاری برای عدم رخداد ترک در اتصالات جوش وجود دارد، که باید رعایت شود. اگر میخواهید اطلاعاتی درباره اینکه ترک جوش چیست و چه زمانی اتفاق میافتد، کسب کنید تا پایان با همراه باشید.
ترک جوشکاری چیست؟
یکی از عیبهای اصلی جوش، ترک است که زیانآورترین عیب است و گاهی باعث ایجاد خطرات جبران ناپذیری میشود. ترک جوش در واقع وجود یک مشکلی است که در حین انجام کار رخ میدهد. شما میتوانید با بررسی علت و پیشگیری از رخداد آن به میزان قابل توجهی از بروز آنها جلوگیری کنید. ترک در اثر عواملی مانند انجماد، سرد شدن و تنشهای داخلی اتفاق خواهد افتاد.

انواع ترک جوش
ترک جوش انواع مختلفی دارد که شامل ترک چاله جوشی، ترک سطحی، ترک طولی در جوشها، ترک در پاس ریشه، ترک گلویی، ترک پنجه جوشها، ترک عرضی جوش ها، ترک زیر سطح، ترک فصل مشترک و ترک فلز است. اما مهمترین آنها ترک جوش سرد، گرم، ترک بازگرمی و پارگی لایه است که به شرح زیر است:
ترک سرد
ترک سرد با نامهای دیگری مانند ترک هیدروژنی یا ترک تاخیری نیز شناخته میشود. این نوع ترک معمولا تا 72 ساعت بعد از عملیات جوشکاری ایجاد میشود. این عدد معیار قطعی برای ایجاد ترک سرد نیست. اما طبق آمار و تجربیات، نشان داده شده است که بروز ترک سرد بعد از این زمان معمولا رخ نمیدهد. ترک سرد دارای انواع ترک طولی و ترک عرضی است. عوامل مختلفی باعث ایجاد ترک سرد میشوند که شامل میزان هیدروژن بالا، بزرگی تنشهای موجود و وجود ساختار ترد است. همچنین توصیه میکنیم به نکات زیر توجه کنید:
- احتمال وقوع ترک سرد در خال جوشها و ترشحات جوش بیشتر از جوشهای اصلی میباشد.
- فولادهای زنگ نزن آستنیتی به این نوع ترک حساس نیستند.
- با افزایش سختی بیشتر از 400 ویکرز، احتمال وقوع ترک سرد افزایش پیدا خواهد کرد.
راه های پیشگیری از ترک سرد
- انتخاب درست نوع فولاد در پیشگیری از ترک سرد بسیار تاثیر دارد.
- بهتر است مواردی که باعث تولید هیدروژن میشوند را برطرف کنید.
- قبل از جوشکاری الکترودها را خشک کنید.
- میزان تنش را کنترل کنید.
- قطعاتی که در جوش کاری دخالت دارند را تمیز کنید.
ترک گرم
این نوع ترک جوش در هنگام سرد شدن در فلز جوش رخ میدهد. درواقع این ترک در جوشکاری به دلیل حرارت بالا و سرد شدن ناگهانی جوشها بعد از اینکه فلز جوش رسوب و شروع به انجماد کرد، رخ میدهد. به همین دلیل نام دیگر این ترک، ترک انجمادی در جوشکاری است. اگر این ترک در فلز جوش رخ دهد ترک گرم نام دارد و اگر در مجاورت جوش رخ دهد با نام پارگی گرم شناخته میشود. بیشتر ترکهای جوشکاری معمولا از نوع گرم هستند. ترک گرم انواع مختلفی دارد که شامل ترک در فلز جوش و ترک در مجاورت جوش است. عواملی مانند ترکیب شیمیایی فلز پایه به دلیل وجود عناصر ناخالصی و جوشکاری نامناسب باعث ایجاد ترک گرم میشوند.
راه های پیشگیری از ترک گرم
- ترکیب شیمیایی فلز جوش را کنترل کنید.
- پارامترهای جوشکاری را به طور صحیح انتخاب کنید.
- برای کاهش انقباض جوش میتوانید از قبل محل جوشکاری را گرم کنید.
- کاهش عمق حوضچه مذاب، احتمال بروز ترک گرم را پایین خواهد آورد.
- از ماده مصرفی مناسب برای جوشکاری استفاده کنید.
- حرارت ورودی را کاهش دهید.
- طرح شیار را اصلاح کنید به این معنی که نسبت عمق را کاهش دهید.
- در جوشکاری فولادها، بهتر است فلزات پرکربن که به میزان بالایی منگنز دارند، را به کار ببرید.
- از گازهای محافظ و غیرآلوده در حین جوشکاری استفاده کنید.
- کاهش سرعت جوشکاری، احتمال بروز ترک گرم را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
- در برخی از فرآیندهای جوشکاری مانند فرآیند جوشکاری زیرپودری احتمال رخداد این نوع ترک بیشتر است.

ترک بازگرمی
این نوع ترک جوش معمولا در ناحیه متاثر از حرارت و به هنگام عملیات حرارتی بعد از جوشکاری رخ میدهد. دلیل این نوع ترک وجود برخی از عناصر در ترکیب شیمیایی فلز پایه و منطقه جوش است، که باعث کاهش انعطافپذیری در برابر تنشهای حرارتی میشود. وجود عناصر ناخالصی در فلز پایه مانند گوگرد، فسفر، سرب و وجود عناصر سخت کننده مانند کروم، وانادیم و مولیبدن به عنوان عواملی هستند که در ایجاد این ترک تاثیر دارند.
راه های پیشگیری از ترک بازگرمی
- بهتر است از فلز پایه با ترکیب شیمیایی مناسب استفاده کنید.
- از انجام عملیات حرارتی بعد از جوشکاری، بر فولادهای کم آلیاژ با استحکام بالا و فولادهای زنگ نزن آستنیتی خودداری کنید.
- از ماده مصرفی جوشکاری مناسب استفاده کنید.
- حرارت ورودی را محدود کنید.
- ترتیب جوشکاری را کنترل کنید.
- نرخ گرمایش بعد از جوشکاری را کاهش دهید.
پارگی لایه ای
این نوع پارگی در بخشهایی که تحت تاثیر حرارت است یا نواحی نزدیک جوشکاری پدید میآید. این پارگی به دلیل وجود لایه ها یا صفحاتی از ناخالصی در فلز پایه و تنش های جوشکاری بر این لایه ها رخ میدهد. عوامل مختلفی باعث ایجاد پارگی لایهای میشود که به شرح زیر است:
- اتصالات سپری به دلیل تنش ها عمود بر سطح ورق باعث ایجاد این پارگی میشود.
- اتصالات صلیبی به دلیل توسعه تنش های عمود بر سطح ورق باعث این نوع پارگی میشود.
راه های پیشگیری از پارگی لایهای
- بهتر است طرح اتصال جوش اصلاح شود.
- پیشنهاد میکنیم از تکنیک Buttering استفاده کنید.
- استفاده از جوشهای نفوذ ناقص و جوش های مقطع برای جلوگیری از پارگی لایهای توصیه میشود.
ویژگی اصلی جوشکاری ذوبی
همانطور که گفتیم از جوشکاری ذوبی برای ذوب کردن کنترل شده فلزات نیز استفاده میشود. در این هنگام خواهید دید فلزات جامد زمانی که در نقطه ذوب خود قرار دارند، از نظر ساختار اتمی و مولکولی تغییر پیدا میکنند که همین امر موجب میشود ذرات ریز درون ساختار آنها مانند اتم و مولکول بتوانند آزادانه در سطح مورد نظر جوشکاری جابجا شود.
به عبارتی جابجایی این ذرات، به شکستن لایههای اکسیدی که در سطح فلز قرار دارند کمک کرده و موجب میشود تا اتصال بین آنها به خوبی برقرار شود. حال پس از سرد شدن قسمت ذوب شده که اتصال در آن صورت گرفته است، خواهید دید که مرز بین فلز ذوب شده و بخشهای جامد قطعه به مرور زمان بیشتر میشود که این یکی از ویژگیهای اصلی جوشکاری ذوبی به حساب میآید.
نکاتی که برای جلوگیری از ترک جوش باید حتما رعایت کنید!
چندین عامل هستند که به صورت کلی در جلوگیری از بروز ترک در جوشکاری کمک فراوانی می کنند . این نکات به صورت کلی برای همه انواع جوشکاری تیگ، میگ، هواگاز و … باید رعایت شوند.
- آشنایی کامل با فلزات
نیاز به آشنایی با انواع فلزات و اینکه چه فلزاتی قابلیت جوش به یکدیگر را دارند و کدام یک این چنین نیست و همچنین شیوه جوشکاری هر کدام و موارد این چنینی از نکات الزامی جوشکاری می باشد.
البته برای جوشکاری مدرک متالورژی لازم نیست، اما دانش اولیه در مورد خواص فلزات خیلی مفید است. آیا میدانید برای هر فلز کدام نوع جوشکاری بهتر است؟ برای متصل کردن ۲ فلز مختلف به یکدیگر چطور؟ شناختن مواد، به شما کمک میکند تا در دراز مدت جوشکاری بهتری انجام دهید.
کار با انواع دستگاه های جوشکاری را بلد باشید
گذراندن دوره های مرتبط با این کار و آشنایی کامل برای کار با انواع دستگاه های جوشکاری یکی دیگر از ملزومات این حرفه می باشد. همچنین بعد از تهیه هر مدل دستگاه به صورت کامل دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید تا از جزئیات کار با دستگاه باخبر باشید.
از تجهیزات و متعلقات با کیفیت استفاده کنید
از برندهای معتبر و فروشگاه های با کیفیت لوازم و مواد اولیه را تهیه کنید تا از کیفیت جوشکاری خود اطمینان داشته باشید.

سخن آخر
ترک جوش در هنگام اتصال فلزات ممکن است به دلایل مختلفی مانند کثیفی فلز پایه و عوامل دیگر رخ دهد که میتوان آنها را شناسایی کرد. پیشنهاد میکنیم برای اطلاعات بیشتر به سایت جوشیار مراجعه کنید. این فروشگاه رقابت خوبی با برندهای مختلف دارد. شما میتوانید برای خرید تجهیزات مختلف، دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره با کارشناسان مجرب ما تماس برقرار کنید تا شما را راهنمایی کنند.