جوشکاری الکترود چیست؟ راهنمای کامل جوش الکترود برای حرفه‌ای‌ها

جوشکاری الکترود که با نام فنی SMAW (Shielded Metal Arc Welding) نیز شناخته می‌شود، یکی از رایج‌ترین و قدیمی‌ترین روش‌های جوشکاری قوس الکتریکی است. در این روش، از الکترود پوشش‌دار استفاده می‌شود که هم‌زمان نقش منبع قوس الکتریکی و فلز پرکننده را ایفا می‌کند. جوشکاری الکترود دستی به دلیل سادگی تجهیزات، تنوع کاربرد و قدرت نفوذ بالا در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و تعمیراتی به‌کار گرفته می‌شود.

جوش الکترود چیست؟

در فرآیند جوش الکترود دستی، با اتصال الکترود به قطعه کار، قوس الکتریکی برقرار شده و حرارت ناشی از آن باعث ذوب الکترود و سطح فلز پایه می‌شود. پوشش فلاکس الکترود هنگام ذوب شدن، گاز محافظ ایجاد کرده و مانع از اکسیداسیون حوضچه مذاب می‌شود. پس از انجماد، بخشی از این پوشش به شکل سرباره روی جوش باقی می‌ماند که پس از سرد شدن باید جدا شود.

مزایای جوشکاری الکترود

1. سادگی تجهیزات و قابلیت حمل بالا
   دستگاه جوش الکترود نسبت به سایر روش‌ها سبک‌تر و کم‌هزینه‌تر است.

2. عدم نیاز به گاز محافظ خارجی
   پوشش فلاکس الکترود خود عمل محافظت از حوضچه جوش را انجام می‌دهد.

3. کارایی بالا در فضای باز
   برخلاف جوش میگ یا تیگ، باد و شرایط محیطی تأثیر کمی بر جوش الکترود دارد.

4. قابلیت استفاده برای فلزات ضخیم و ساختاری
   جوشکاری با الکترود برای فولادهای ساختمانی، تیرآهن، میلگرد و قطعات سنگین بسیار مناسب است.

5. امکان جوشکاری در تمام وضعیت‌ها
   جوش الکترود در وضعیت‌های افقی، عمودی و بالاسری قابل اجراست.

معایب جوشکاری الکترود

• نیاز به مهارت اپراتور
  کنترل دستی فاصله، زاویه و زمان در جوش الکترود اهمیت زیادی دارد.

• پاشش و دود بیشتر نسبت به سایر روش‌ها
  به دلیل وجود فلاکس، جوشکاری SMAW نسبت به جوشکاری تیگ یا میگ دوده و پاشش بیشتری دارد.

• نیاز به تمیزکاری سرباره
  بعد از هر پاس جوش، سرباره باید به‌طور کامل پاک شود تا کیفیت پاس بعدی حفظ شود.

• سرعت پایین‌تر نسبت به جوش میگ
  چون تعویض الکترود و پاک‌سازی سرباره زمان‌بر است، در پروژه‌های انبوه کمی کندتر عمل می‌کند.

اجزای اصلی تجهیزات جوشکاری الکترود

1. دستگاه جوش الکترود (اینورتر یا ترانسفورمری)
   معمولاً از نوع DC یا AC/DC با قابلیت تنظیم شدت جریان.

2. الکترود پوشش‌دار
   در سایزهای مختلف (معمولاً 2.5، 3.2 و 4 میلی‌متر) و در انواع مختلف مانند E6013، E7018، E6010 و...

3. انبر جوش (Electrode Holder)
   برای نگهداری الکترود و انتقال جریان الکتریکی به آن.

4. کابل اتصال و کابل زمین
   برای تکمیل مدار الکتریکی و اتصال ایمن به قطعه کار.

5. سیم اتصال زمین (کِلَمپ)
   تضمین‌کننده اتصال پایدار به قطعه کار.

انواع الکترود در جوشکاری الکترود

کاربردهای جوشکاری الکترود

• ساختمان‌سازی (اتصال تیرآهن، میلگرد، اسکلت فلزی)

• تعمیرات صنعتی، ماشین‌آلات، تانک و بویلر

• لوله‌کشی نفت، گاز و آب

• ساخت سوله و سازه‌های فلزی

• جوشکاری در مناطق صحرایی یا دور از شبکه برق و گاز

تفاوت جوشکاری الکترود با سایر روش‌ها

نکات مهم در اجرای جوش الکترود

• انتخاب صحیح آمپر بر اساس ضخامت فلز و نوع الکترود

• حفظ قوس یکنواخت و کنترل سرعت حرکت دست

• حفظ زاویه مناسب انبر (معمولاً ۱۵ تا ۳۰ درجه)

• پاک‌سازی کامل سطح فلز از زنگ، روغن یا رطوبت

• تمیز کردن سرباره قبل از جوشکاری لایه‌های بعدی

ایمنی در جوشکاری الکترود

• استفاده از ماسک اتومات یا دستی با شیشه تیره مناسب (درجه 10 تا 13)

• پوشیدن دستکش نسوز، پیش‌بند چرمی و لباس آستین‌دار

• تهویه مناسب برای جلوگیری از استنشاق دود و گازهای مضر

• دور نگه داشتن مواد اشتعال‌زا از محل جوشکاری

• بررسی کابل‌ها و تجهیزات قبل از شروع به کار

جمع‌بندی: چرا جوشکاری الکترود همچنان محبوب است؟

جوشکاری الکترود با وجود ظهور روش‌های مدرن مانند جوش تیگ و میگ، هنوز هم به دلیل سادگی، هزینه پایین، تنوع الکترود و قابلیت اجرای آن در شرایط سخت محیطی، جزو محبوب‌ترین روش‌های جوشکاری در پروژه‌های ساخت و ساز و تعمیراتی است. اگر به دنبال روشی مطمئن، قابل حمل و بدون نیاز به گاز محافظ هستید، جوش الکترود انتخابی قدرتمند خواهد بود.