جوشکاری تیگ (TIG) چیست؟ اصول، تجهیزات و نکات ایمنی
مقدمه
در دنیای مهندسی و ساختوساز، فرآیندهای جوشکاری نقشی حیاتی در تولید و تعمیر قطعات فلزی دارند. یکی از پیشرفتهترین و پرکاربردترین روشها، جوشکاری تیگ یا Tungsten Inert Gas Welding است. این روش که با نام اختصاری TIG شناخته میشود، به دلیل کیفیت بالا، دقت بینظیر و توانایی در جوشکاری فلزات مختلف مانند آلومینیوم، استیل و تیتانیوم، جایگاه ویژهای در صنایع مختلف پیدا کرده است.
بنابراین، در این مقاله اصول، تجهیزات و نکات ایمنی جوشکاری تیگ را بهطور کامل بررسی میکنیم.
جوشکاری تیگ چیست؟
جوشکاری تیگ یک فرآیند قوسی است که در آن از الکترود تنگستن غیرمصرفی و گاز محافظ بیاثر (مانند آرگون یا هلیوم) برای ایجاد قوس و حفاظت از حوضچه مذاب استفاده میشود. این روش نخستین بار در دهه ۱۹۴۰ میلادی توسعه یافت. از همان زمان، به دلیل کیفیت بالای اتصالات در صنایع هوافضا و انرژی مورد توجه قرار گرفت.
در این فرآیند، الکترود نقش اصلی در ایجاد قوس دارد. اما برخلاف جوشکاری قوسی معمولی، خود الکترود مصرف نمیشود. گاز بیاثر اطراف منطقه جوشکاری را پوشش میدهد و مانع از ورود اکسیژن و نیتروژن میشود. در نتیجه، جوش حاصل تمیز، مقاوم و عاری از تخلخل خواهد بود.
اصول جوشکاری تیگ
اصول پایه جوشکاری تیگ شامل موارد زیر است:
ایجاد قوس الکتریکی: بین نوک الکترود تنگستن و سطح فلز پایه.
محافظت گازی: با آرگون یا هلیوم برای جلوگیری از تماس هوا.
ذوب فلز پایه: حرارت قوس باعث ایجاد حوضچه مذاب میشود.
افزودن فلز پرکننده: در صورت نیاز، سیم جوش به حوضچه اضافه میشود.
به همین دلیل، این روش امکان ایجاد جوشهای دقیق و باکیفیت را فراهم میکند.
گردنه WP18
0 تومان
سرامیک SR9/20
0 تومان
تفلون گردنه معمولی و گازلنز
0 تومان
گردنه WP26 دلتا
0 تومان
دنباله WP24
0 تومان
تنگستن سبز دلتا
85,000 تومان – 300,000 تومانمحدوده قیمت: 85,000 تومان تا 300,000 تومان
گردنه SR9 دلتا
0 تومان
دنباله WP12
0 تومانتجهیزات مورد نیاز در جوشکاری تیگ
دستگاه جوش TIG با قابلیت تنظیم جریان و ولتاژ
الکترود تنگستن (خالص یا آلیاژی)
تورچ جوشکاری برای نگهداری الکترود و عبور گاز
گاز محافظ (معمولاً آرگون، گاهی هلیوم)
سیم جوش پرکننده
سیستم خنککننده در دستگاههای پیشرفته
تجهیزات ایمنی شامل ماسک، دستکش نسوز، لباس کار و کفش ایمنی
انواع تکنیکهای جوشکاری تیگ
بدون فلز پرکننده: مناسب ورقهای نازک و اتصالات ظریف.
با فلز پرکننده: برای ضخامتهای بیشتر و اتصالات مقاومتر.
جوشکاری AC: بیشتر برای آلومینیوم و منیزیم.
DCEN (قطب منفی): رایجترین حالت برای فولاد زنگنزن و بیشتر فلزات.
DCEP (قطب مثبت): کاربرد محدود اما برای تمیز کردن سطح اکسیدی مفید.
مزایای جوشکاری تیگ
کیفیت بسیار بالا و ظاهر زیبا
قابلیت جوشکاری طیف وسیعی از فلزات
کنترل دقیق حرارت و نفوذ
امکان جوشکاری در موقعیتهای مختلف (افقی، عمودی، سقفی)
حداقل پاشش جرقه و دود
معایب جوشکاری تیگ
سرعت کمتر نسبت به روش MIG
نیاز به مهارت و تجربه بالا
هزینه بیشتر تجهیزات و گاز مصرفی
دشواری کار در محیطهای باز و بادخیز
کاربردهای جوشکاری تیگ
صنایع هوافضا: اتصال قطعات آلومینیومی و تیتانیومی.
صنایع غذایی و دارویی: به دلیل نیاز به سطوح تمیز و بهداشتی.
صنایع نفت و گاز: جوشکاری لولههای استیل ضدزنگ.
خودروسازی: بهویژه در بخش اگزوز و قطعات نازک فلزی.
هنری و معماری: برای ساخت سازههای فلزی با دقت بالا.
نکات ایمنی در جوشکاری تیگ
استفاده از ماسک جوشکاری با فیلتر UV و IR
پوشیدن دستکش نسوز و لباس ایمنی
تهویه مناسب برای جلوگیری از تجمع گاز
خودداری از تماس مستقیم پوست با قوس الکتریکی
بررسی منظم کابلها و تجهیزات برقی
نقش مهارت در جوشکاری تیگ
بنابراین یادگیری جوشکاری تیگ ساده نیست. اپراتور باید همزمان جریان الکتریکی، زاویه تورچ، میزان گاز و حرکت سیم جوش را کنترل کند. به همین دلیل، جوشکاران ماهر در این زمینه بسیار ارزشمند هستند و دستمزد بالاتری دریافت میکنند.
آینده جوشکاری تیگ
با رشد صنایع هوافضا، پزشکی و انرژیهای نو، تقاضا برای جوشکاری تیگ همچنان افزایش خواهد یافت. علاوه بر این، استفاده از دستگاههای نیمهاتوماتیک و روباتیک، سرعت کار را بالا میبرد و وابستگی به نیروی انسانی را کاهش میدهد.
جمعبندی
جوشکاری تیگ یکی از دقیقترین و پرکاربردترین روشهای جوشکاری است. کیفیت بالا، قابلیت استفاده روی طیف گستردهای از فلزات و مقاومت عالی در برابر خوردگی از ویژگیهای اصلی آن محسوب میشود. با این حال، این روش نیاز به مهارت بالا و تجهیزات گرانتر دارد.
در نهایت، در صنایعی که کیفیت و دوام اولویت دارند، جوشکاری تیگ بهترین انتخاب است.