قیمت‌گذاری تجهیزات جوشکاری: چه عواملی بر قیمت دستگاه جوش تأثیر می‌گذارند؟
مقدمه: چرا فهم درست از «قیمت دستگاه جوش تیگ» حیاتی است؟
اگر در نقطه‌ی شروع خرید هستید و بین چند مدل سرگردانید، دانستن این‌که دقیقاً چه چیزهایی قیمت دستگاه جوش تیگ (TIG/جوشکاری آرگون) را بالا یا پایین می‌برد، به تصمیم بهتر و کاهش هزینه‌های مالکیت کمک می‌کند. قیمت نهایی فقط عدد روی فاکتور نیست؛ حاصل جمع مشخصات الکتریکی، امکانات کنترلی، کیفیت ساخت، برند، خدمات پس از فروش، هزینه‌های جانبی (گاز، تورچ، مصرفی‌ها) و حتی شرایط اقتصاد کلان است. در این راهنما، این عوامل را دقیق و عملی بررسی می‌کنیم تا بتوانید با اطمینان مقایسه کنید و بهترین ارزش خرید را به‌دست آورید.
دامنه‌ی بحث: کدام «دستگاه جوش»ها مدنظرند؟
وقتی می‌گوییم قیمت دستگاه جوش تیگ، معمولاً به این دسته‌ها اشاره داریم:
- TIG DC برای فولادهای کربنی و استنلس؛
- TIG AC/DC برای آلومینیوم و منیزیم (گران‌تر از DC به‌دلیل ماژول AC و کنترل‌های اضافه)؛
- مولتی‌پروسس‌ها (TIG/MMA/MIG-MAG) که انعطاف بالاتری می‌دهند اما به‌تناسب امکانات، قیمت را بالا می‌برند؛
- سیستم‌های هواخنک و آب‌خنک (به‌همراه چیلر) که گروه دوم برای آمپرهای بالا و کار طولانی، هزینه‌ی اولیه‌ی بیشتری دارد.
۱) مشخصات الکتریکی: قلب قیمت‌گذاری
خروجی واقعی و بازه‌ی آمپراژ
هرچه بازه‌ی جریان خروجی گسترده‌تر و مقدار ماکزیمم آمپر واقعی‌تر باشد، قیمت بالاتر می‌رود. دستگاهی که در ۲۰۰–۲۵۰ آمپر واقعاً پایدار است، گران‌تر از مدلی خواهد بود که تنها روی کاغذ به آن عدد می‌رسد.
Duty Cycle طبق استاندارد
نرخ بهره‌برداری یا Duty Cycle (مثلاً 60% در 40°C طبق EN 60974-1) عامل کلیدی است. دستگاهی با Duty Cycle بالاتر در دمای استاندارد، گران‌تر است چون طراحیِ حرارتی، رادیات، هیت‌سینک و مدیریت توان بهتری دارد.
TIG AC برای آلومینیوم
ماژول AC همراه با کنترل بالانس (AC Balance) و فرکانس AC، هزینه‌ی ساخت را افزایش می‌دهد. اگر آلومینیوم کار می‌کنید، این قابلیت ضروری و افزایش قیمت منطقی است؛ اگر نه، TIG DC انتخاب اقتصادی‌تری خواهد بود.
قابلیت‌های پالس و شروع قوس
پالس TIG (تنظیم فرکانس، نسبت وظیفه، عرض پالس) و HF Start (شروع قوس با فرکانس بالا و بدون تماس) کنترل‌پذیری را بالا می‌برند و به همان نسبت بر قیمت اثر می‌گذارند.
۲) معماری پاور: IGBT، PFC و بازده
توپولوژی و قطعات قدرت
دستگاه‌های مبتنی بر IGBT نسل جدید با طراحی بهینه‌تر، راندمان، پایداری و نسبت وزن به توان بهتری دارند و معمولاً از مدل‌های قدیمی‌تر گران‌ترند. PFC (اصلاح ضریب توان) مصرف برق را بهینه و حساسیت به نوسانات را کم می‌کند؛ افزودن آن معمولاً به افزایش قیمت منتهی می‌شود اما هزینه‌ی انرژی و افت کیفیت قوس را در بلندمدت کاهش می‌دهد.
تک‌فاز یا سه‌فاز
توان‌های بالاتر و ورودی سه‌فاز، قطعات و ایزولاسیون جدی‌تری می‌طلبد و قیمت را بالا می‌برد. اگر کارگاه شما برق سه‌فاز دارد و در آمپرهای بالا جوش می‌زنید، این هزینه ارزشمند است.
۳) امکانات کنترلی و تجربه‌ی کاربری
پیش‌جریان/پس‌جریان گاز (Pre/Post Flow)، Up-Slope/Down-Slope، حالت‌های 2T/4T، حافظه‌ی برنامه‌ها (Memory Channels)، پدال یا ریموت دستی، نمایشگر دیجیتال با منوهای روشن و قفل تنظیمات، همه قیمت را افزایش می‌دهد اما در دقت و تکرارپذیری جوش مؤثر است. اگر قطعات حساس و تکراری دارید، این امکانات ارزش افزوده‌ی واقعی هستند.
۴) کیفیت ساخت، استانداردها و دوام
بدنه‌ی مقاوم، شاسی فلزی با اتصالات محکم، درجه حفاظت IP (مثلاً IP23S برای محیط‌های کارگاهی)، تهویه‌ی مهندسی‌شده، محافظت‌های حرارتی و الکتریکی، سیم‌پیچ با کلاس عایقی مناسب و گذر از تست‌های شوک/لرزش/حرارت—all—هزینه‌ی تولید را بالا می‌برند اما طول عمر و اطمینان‌پذیری را تضمین می‌کنند. تطابق با استانداردهایی چون EN/IEC 60974 و دریافت تاییدیه‌های ایمنی و EMC، نشانه‌ی سرمایه‌گذاری سازنده روی کیفیت است و در قیمت مشهود می‌شود.
تنگستن طوسی دلتا
محدوده قیمت: 85,000 تومان تا 400,000 تومان
کولت WP/17/18/26
0 تومان
تنگستن مشکی دلتا
محدوده قیمت: 85,000 تومان تا 145,000 تومان
سرامیک SR9/20
0 تومان
گردنه WP24
0 تومان
گردنه WP20
0 تومان
تنگستن سفید دلتا
محدوده قیمت: 85,000 تومان تا 145,000 تومان۵) برند، محل ساخت و خدمات پس از فروش
برندهای معتبر اروپایی/ژاپنی/آمریکایی معمولاً گران‌ترند اما:
- کنترل کیفیت سخت‌گیرانه‌تری دارند،
- شبکه‌ی قطعات یدکی و گارانتی معتبر ارائه می‌کنند،
- و ارزش فروش دست‌دوم بهتری دارند.
برندهای اقتصادی (چین/ترکیه/ایران) در رده‌ی قیمتی پایین‌تر رقابت می‌کنند و برای کارهای سبک تا متوسط می‌توانند کاملاً کافی باشند؛ به شرط آن‌که تضمین خدمات و دسترسی به قطعات مصرفی و تورچ وجود داشته باشد.
۶) تجهیزات جانبی و مصرفی‌ها: هزینه‌های پنهان اما قطعی
حتی اگر دستگاه پایه ارزان باشد، سبد جانبی‌ها می‌تواند رقم نهایی را تغییر دهد:
- تورچ TIG (هواخنک مثل WP-17/26 یا آب‌خنک مثل WP-20) با کابل‌های مرغوب و کانکتور DINSE؛
- چیلر/کولر آب برای آمپرهای بالا و کار مداوم؛
- پدال کنترل جریان برای قطعات حساس؛
- رگلاتور و فلو‌متر آرگون دقیق؛
- مصرفی‌ها: تنگستن (لانته‌ناته/سریته/زیرکونیوم)، نازل سرامیکی، کلت و کلت‌بادی، بک‌کپ، گَس‌لِنز؛
- ماسک اتوماتیک با رِینج DIN مناسب، دستکش و آستین نسوز، و شیلد تنفسی در محیط‌های بسته.
جمع این اقلام، بسته به کیفیت انتخابی، می‌تواند درصد قابل‌توجهی به قیمت دستگاه جوش تیگ بیفزاید؛ پس در بودجه‌ریزی از ابتدا لحاظشان کنید.
۷) گاز محافظ و زیرساخت
آرگون با خلوص بالا (معمولاً 99.99%)، کپسول ۴۰ لیتری، هزینه‌ی شارژ دوره‌ای، شیلنگ‌ها و شیر ایمنی بخشی از هزینه‌ی مالکیت هستند. برای آلومینیوم گاهی هلیوم یا مخلوط‌ها مزیت دارند که هزینه‌ها را متفاوت می‌کند. در پروژه‌های پرتکرار، قرارداد تأمین گاز می‌تواند هزینه‌ی سالانه را قابل پیش‌بینی‌تر کند.
۸) شرایط اقتصاد کلان و زنجیره تأمین
نوسان نرخ ارز، تعرفه‌های واردات، مالیات بر ارزش افزوده، هزینه‌ی حمل و بیمه، و شرایط زنجیره‌ی تأمین (کمبود چیپ‌های قدرت یا مس برای سیم‌پیچ) مستقیم و غیرمستقیم روی قیمت تمام‌شده اثر می‌گذارند. به همین دلیل قیمت‌ها در بازار منطقه‌ای می‌تواند با کاتالوگ جهانی تفاوت داشته باشد.
۹) نوع کاربری شما: پروژه دیکته‌کننده‌ی قیمت
- اگر فقط فولاد و استنلس کار می‌کنید، TIG DC با امکانات پایه اقتصادی‌ترین مسیر است.
- اگر آلومینیوم و منیزیم دارید، TIG AC/DC با بالانس و فرکانس قابل تنظیم ضروری است؛ طبیعتاً گران‌تر اما اجتناب‌ناپذیر.
- برای کارگاه‌های سه‌شیفت، Duty Cycle بالا، کولر آب و قطعات صنعتی توجیه اقتصادی دارد؛ برای کار خانگی/نیمه‌حرفه‌ای، هزینه‌ی اضافه ممکن است بلااستفاده بماند.
۱۰) نو یا کارکرده؟ مزایا و ریسک‌ها
بازار کارکرده وسوسه‌برانگیز است؛ اما حتماً:
- ساعت کار تقریبی، سلامت برد پاور، یک‌نواختی قوس در آمپرهای پایین/بالا و عملکرد HF Start را تست کنید؛
- Duty Cycle واقعی را در دمای محیط ارزیابی کنید؛
- از سالم بودن سوکت‌های DINSE، پورت پدال و رله‌ی گاز مطمئن شوید؛
- وجود قطعات یدکی و تورچ سازگار را بررسی کنید.
صرفه‌جویی اولیه اگر به خرابی زودهنگام بینجامد، هزینه‌ی مالکیت را بالا می‌برد.
۱۱) ساختار قیمت‌گذاری حرفه‌ای: قیمت پایه + گزینه‌ها + خدمات
وقتی قیمت می‌گیرید، از فروشنده بخواهید قیمت را تفکیک کند:
- قیمت پایه دستگاه با مشخصات دقیق (آمپراژ، Duty Cycle، AC/DC، پالس، PFC)،
- گزینه‌ها (تورچ ارتقایافته، کولر آب، پدال، چرخ و کابینت، کابل اضافه)،
- خدمات (آموزش اپراتور، کالیبراسیون اولیه، نصب در محل، گارانتی تمدیدشده، قرارداد سرویس).
این شفافیت امکان مقایسه‌ی عادلانه‌ی «سیب با سیب» را فراهم می‌کند و جلوی هزینه‌های پنهان را می‌گیرد.
۱۲) چگونه مقایسه کنیم تا فریب اعداد کاتالوگ را نخوریم؟
- به استاندارد مرجع Duty Cycle دقت کنید (مثلاً 40°C). برخی سازندگان اعداد را در دمای پایین‌تر اعلام می‌کنند.
- خروجی واقعی در آمپرهای پایین (برای قطعات ظریف) و آمپرهای بالا (برای مقاطع ضخیم) را امتحان کنید.
- کیفیت قوس را در حالت پالس، کیفیت AC Cleaning روی آلومینیوم و ثبات طول قوس بسنجید.
- صدای فن، لرزش، حرارت بدنه و کیفیت اتصالات داخلی نشانه‌های مهندسی ساخت هستند.
۱۳) سناریوی نمونه برای محاسبه‌ی هزینه‌ی مالکیت (TCO)
فرض کنید دو انتخاب دارید:
گزینه A (اقتصادی): TIG DC تک‌فاز، 200A، Duty Cycle اسمی 35%، بدون PFC، تورچ هواخنک پایه.
گزینه B (حرفه‌ای): TIG AC/DC، 220A، Duty Cycle واقعی 60%، با PFC، HF Start قوی، تورچ هواخنک ارتقایافته + پدال.
- اگر پروژه‌های شما ۷۰٪ فولاد/استنلس و ۳۰٪ آلومینیوم است، ناتوانی A در AC شما را مجبور به برون‌سپاری/تغییر فرآیند می‌کند؛ هزینه‌ی فرصت به‌سرعت از تفاوت قیمت اولیه فراتر می‌رود.
- در کارهای پرتکرار، Duty Cycle 60% یعنی زمان توقف کمتر، قطعه‌ی بیشتر در روز و کاهش فرسودگی.
- PFC و راندمان بالاتر در B قبض برق را در کار طولانی‌مدت کم می‌کند.
- داشتن پدال روی قطعات حساس، ضایعات را پایین می‌آورد.
در جمع‌بندی، اگر بار کاری شما متوسط تا سنگین است یا آلومینیوم دارید، B با وجود قیمت اولیه‌ی بالاتر، TCO پایین‌تری می‌دهد.
۱۴) خطاهای رایج در خرید بر اساس قیمت
- تمرکز صرف روی آمپر نامی و بی‌توجهی به Duty Cycle و دمای مرجع؛
- نادیده گرفتن هزینه‌های جانبی (تورچ، پدال، مصرفی‌ها و گاز)؛
- خرید AC/DC بدون نیاز واقعی یا برعکس، بی‌توجهی به نیاز آلومینیوم؛
- انتخاب برند بدون شبکه‌ی خدمات؛
- قیاس نابرابر دستگاه‌ها بدون تفکیک اقلام جانبی و خدمات.
۱۵) چک‌لیست عملی قبل از خرید
- اولویت‌های پروژه را دقیق بنویسید: مواد (فولاد/استنلس/آلومینیوم)، ضخامت‌ها، ساعات کار روزانه، نیاز به پالس/پدال.
- حداقل‌ها را مشخص کنید: آمپر واقعی، Duty Cycle در 40°C، AC Balance/فرکانس (اگر لازم است)، PFC.
- بسته‌ی جانبی را از شروع تعیین کنید: تورچ مناسب، رگلاتور، پدال، مصرفی‌ها، کپسول و فلو‌متر.
- از فروشنده تست عملی بخواهید و با همان تورچ و گاز خودتان امتحان کنید.
- شرایط گارانتی، زمان تأمین قطعه و خدمات در محل را کتبی دریافت کنید.
- قیمت را خط به خط (دستگاه، گزینه‌ها، خدمات) مقایسه کنید.
۱۶) نقش آموزش اپراتور در قیمت مؤثر
حتی بهترین دستگاه اگر بد استفاده شود، بازده نمی‌دهد. حضور یک جلسه‌ی آموزش کاربردی (تنظیم Pre/Post Flow، بالانس AC، پالس، مدیریت حرارت، تراش تنگستن) هزینه‌ی کوچک اما اثر بزرگی بر کیفیت و کاهش ضایعات دارد؛ این هزینه‌ی «نرم» بخشی از قیمت مؤثر شماست.
۱۷) جمع‌بندی: قیمت عددی روی کاغذ نیست؛ یک «سیستم» است
قیمت دستگاه جوش تیگ تابع یک سیستم است: مشخصات الکتریکی و کنترلی، کیفیت ساخت، برند و خدمات، جانبی‌ها و مصرفی‌ها، گاز و زیرساخت، و نهایتاً سناریوی کاری شما. اگر فولاد می‌زنید و کار سبک دارید، TIG DC با امکانات پایه بهترین نسبت قیمت/کارایی است. اگر آلومینیوم و کار طولانی دارید، AC/DC با Duty Cycle بالا، PFC و شاید کولر آب، ارزش افزوده‌ی واقعی می‌آورد.
هنگام مقایسه، قیمت پایه را از هزینه‌های جانبی و خدمات جدا کنید، استانداردهای اعلامی را کنترل کنید و حتماً تست عملی بگیرید. با چنین رویکردی، عددی که می‌پردازید به خروجی باکیفیت، زمان تحویل کوتاه‌تر و هزینه‌ی مالکیت پایین‌تر تبدیل می‌شود.
پرسش‌های متداول (FAQ)
۱) برای شروع کار، حداقل چه مشخصاتی بگیرم؟
TIG DC با 160–200A واقعی، Duty Cycle معتبر، HF Start و تنظیمات پایه‌ی Pre/Post Flow و Up/Down Slope. اگر آلومینیوم دارید، AC/DC با کنترل بالانس ضروری است.
۲) کولر آب لازم است؟
برای کارهای سبک و آمپرهای زیر ~180–200، تورچ هواخنک کافی است. در آمپرهای بالا یا جوش‌های طولانی، آب‌خنک عمر تورچ و راحتی اپراتور را بالا می‌برد و کیفیت را پایدار می‌کند.
۳) پالس TIG چه زمانی ارزش پرداخت دارد؟
روی ورق‌های نازک، قطعات حساس به اعوجاج، یا جوش‌های عمودی/سقفی، پالس کنترل حرارت و ظاهر دانه‌بندی را بهتر می‌کند. اگر چنین پروژه‌هایی دارید، پالس ارزشمند است.
۴) چرا دو دستگاه با آمپر یکسان این‌قدر اختلاف قیمت دارند؟
به‌خاطر Duty Cycle واقعی، کیفیت قطعات قدرت (IGBT)، وجود PFC، AC Balance/فرکانس، امکانات کنترلی، کیفیت ساخت، استانداردها و خدمات پس از فروش.
۵) چطور بفهمم عدد Duty Cycle صادقانه است؟
به دمای مرجع (مثلاً 40°C) دقت کنید، سپس در فروشگاه یا کارگاه خودتان تست عملی بگیرید و ثبات قوس، دمای بدنه و عملکرد محافظ حرارتی را چک کنید.
