علت داغ شدن کابل جوشکاری و راه‌های رفع آن
مقدمه
کابل جوشکاری یکی از مهم‌ترین اجزای تجهیزات جوشکاری است که وظیفه انتقال جریان الکتریکی را از دستگاه جوش به محل اتصال و قوس بر عهده دارد. هرگونه مشکل در کابل می‌تواند کیفیت جوش را به شدت کاهش داده و حتی ایمنی جوشکار را به خطر بیندازد. یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که بسیاری از جوشکاران با آن روبه‌رو می‌شوند، داغ شدن کابل جوشکاری است.
این موضوع نه تنها نشانه‌ای از عملکرد نادرست کابل است، بلکه می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی مانند سوختگی کابل، آتش‌سوزی و حتی برق‌گرفتگی شود. در این مقاله به‌طور کامل علت‌های داغ شدن کابل جوشکاری، نشانه‌های آن و روش‌های رفع و پیشگیری را بررسی خواهیم کرد.
چرا کابل جوشکاری داغ می‌شود؟
داغ شدن کابل جوشکاری معمولاً نتیجه عبور جریان بیش از حد یا مشکلات فنی در کابل و اتصالات است. اما برای درک بهتر این موضوع، لازم است مهم‌ترین دلایل این اتفاق را بشناسیم.
۱. استفاده از کابل نامناسب با ظرفیت دستگاه
هر کابل جوشکاری ظرفیت مشخصی برای عبور جریان دارد. اگر کابل نازک‌تر از حد نیاز دستگاه باشد، مقاومت داخلی افزایش یافته و گرما در طول کابل تولید می‌شود.
۲. طول بیش از حد کابل
افزایش طول کابل باعث افزایش مقاومت الکتریکی می‌شود. در نتیجه جریان بیشتری برای جبران افت ولتاژ عبور کرده و کابل بیش از حد داغ می‌شود.
۳. اتصالات شل یا ضعیف
اگر محل اتصال کابل به دستگاه یا انبر جوشکاری محکم نباشد، مقاومت در نقطه اتصال بالا رفته و کابل در همان بخش شروع به داغ شدن می‌کند.
۴. کیفیت پایین کابل
کابل‌های غیراستاندارد که از مس ناخالص یا آلیاژهای بی‌کیفیت ساخته می‌شوند، مقاومت الکتریکی بالاتری دارند. این مقاومت باعث افزایش حرارت می‌شود.
۵. عبور جریان بیش از حد نیاز
گاهی جوشکار بدون توجه به ظرفیت کابل، جریان بالایی برای جوشکاری تنظیم می‌کند. این امر باعث افزایش بار الکتریکی و در نتیجه داغ شدن کابل جوشکاری خواهد شد.
۶. فرسودگی و آسیب دیدن عایق کابل
پارگی یا پوسیدگی عایق باعث تماس مستقیم کابل با محیط یا فلزات اطراف شده و جریان‌های نشتی ایجاد می‌کند. این جریان‌های ناخواسته منجر به افزایش حرارت در کابل خواهند شد.
نشانه‌های داغ شدن کابل جوشکاری
برای جلوگیری از آسیب‌های جدی باید نشانه‌های اولیه را شناسایی کنید:
گرم شدن غیرعادی کابل در حین جوشکاری
بوی سوختگی یا داغ شدن پلاستیک
تغییر رنگ یا نرم شدن عایق کابل
کاهش کیفیت قوس الکتریکی و جوش
قطع ناگهانی جریان یا فیوز در زمان جوشکاری
خطرات داغ شدن کابل جوشکاری
بی‌توجهی به داغ شدن کابل جوشکاری می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد:
آسیب به کابل: کابل در اثر گرمای زیاد ذوب یا قطع می‌شود.
آتش‌سوزی: گرمای شدید می‌تواند مواد اطراف کابل را مشتعل کند.
خطر برق‌گرفتگی: سوختگی عایق، تماس مستقیم سیم لخت با بدن جوشکار را ممکن می‌کند.
کاهش کیفیت جوش: جریان ناپایدار باعث جوش‌های ناقص یا پر از حفره می‌شود.
افزایش هزینه‌ها: تعویض کابل، تعمیر دستگاه و خسارت‌های ناشی از حوادث.
روش‌های رفع مشکل داغ شدن کابل جوشکاری
۱. انتخاب کابل مناسب
از کابل‌هایی با سطح مقطع متناسب با جریان دستگاه استفاده کنید.
برای دستگاه‌های سنگین، کابل‌های مسی با خلوص بالا توصیه می‌شوند.
۲. کاهش طول کابل
طول کابل را به حداقل مورد نیاز برسانید.
استفاده از کابل‌های بسیار بلند فقط زمانی که ضروری است توصیه می‌شود.
۳. بررسی و محکم کردن اتصالات
اتصالات را به صورت دوره‌ای بازبینی کنید.
در صورت وجود زنگ‌زدگی یا شل بودن، آنها را تمیز و محکم کنید.
۴. تعویض کابل‌های فرسوده
کابل‌هایی با عایق ترک‌خورده یا پوسیده باید فوراً تعویض شوند.
استفاده از چسب یا عایق موقت فقط راه‌حل کوتاه‌مدت است.
۵. تنظیم جریان دستگاه
جریان خروجی دستگاه را متناسب با ضخامت قطعه و ظرفیت کابل تنظیم کنید.
هرگز جریان بیش از ظرفیت کابل انتخابی عبور ندهید.
۶. نگهداری کابل در شرایط استاندارد
کابل‌ها را در معرض حرارت مستقیم، نور خورشید و مواد شیمیایی قرار ندهید.
کابل‌ها باید به دور از اجسام تیز و فشار مکانیکی نگهداری شوند.
نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از داغ شدن کابل جوشکاری
بازرسی منظم کابل‌ها قبل از شروع کار
عدم استفاده از کابل‌های تقلبی یا غیراستاندارد
استفاده از کابل‌های مسی استاندارد با سطح مقطع کافی
جلوگیری از پیچ‌خوردگی و تا شدن بیش از حد کابل
استفاده از روکش‌های محافظ در محیط‌های صنعتی پرخطر
خاموش کردن دستگاه پس از پایان کار برای کاهش فشار حرارتی
چه زمانی باید کابل جوشکاری را تعویض کرد؟
گاهی تعمیر یا اصلاح اتصالات کافی نیست و کابل باید تعویض شود. این موارد شامل:
ترک‌خوردگی یا پوسته‌شدن گسترده عایق
داغ شدن بیش از حد حتی در جریان‌های استاندارد
تغییر رنگ سیم‌های داخلی به دلیل سوختگی
کاهش محسوس کیفیت جوشکاری
بوی سوختگی دائمی هنگام کار
تجربه‌های عملی جوشکاران در مورد داغ شدن کابل
بسیاری از جوشکاران حرفه‌ای گزارش کرده‌اند که استفاده از کابل‌های مسی با سطح مقطع ۵۰ تا ۷۰ میلی‌متر مربع برای دستگاه‌های ۲۰۰ تا ۳۰۰ آمپر، مشکل داغ شدن کابل را به‌طور کامل رفع کرده است. همچنین، برخی دیگر تأکید دارند که تمیزکاری و محکم‌کردن اتصالات هر چند ماه یک‌بار، از بروز این مشکل جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری
داغ شدن کابل جوشکاری مشکلی است که می‌تواند ایمنی جوشکار و کیفیت کار را به خطر بیندازد. این مشکل معمولاً ناشی از انتخاب کابل نامناسب، اتصالات ضعیف، طول زیاد کابل یا جریان بیش از حد است.
با رعایت اصول انتخاب کابل، بررسی منظم اتصالات، نگهداری صحیح و استفاده از تجهیزات استاندارد، می‌توان به‌راحتی از این مشکل پیشگیری کرد. در نهایت اگر کابل شما به‌طور مداوم داغ می‌شود، بهترین راهکار تعویض آن با نمونه‌ای استاندارد و مطمئن است.
