جوشکاری الکترود دستی چیست؟ | انواع تجهیزات

مقدمه

جوشکاری الکترود دستی (Manual Metal Arc Welding یا SMAW) یکی از پرکاربردترین و قدیمی‌ترین روش‌های جوشکاری در صنعت فلزکاری به شمار می‌رود. در این روش، یک الکترود فلزی با روکش مخصوص، درون انبری عایق قرار گرفته و با ایجاد قوس الکتریکی، عملیات ذوب و اتصال فلزات انجام می‌شود. از آنجا که این فرآیند نیازی به گاز محافظ خارجی ندارد و تجهیزات نسبتاً ساده‌ای دارد، در بسیاری از پروژه‌های صنعتی، ساخت‌وساز و تعمیرات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تعریف جوشکاری الکترود دستی

جوشکاری الکترود دستی، فرآیندی قوسی است که در آن از یک الکترود روکش‌دار به‌عنوان منبع قوس و فلز پرکننده استفاده می‌شود. الکترود در یک انبر جوشکاری عایق‌دار قرار می‌گیرد و با نزدیک شدن نوک آن به قطعه فلزی، قوس الکتریکی برقرار شده و گرمای شدید تولید می‌کند.

این حرارت باعث ذوب شدن نوک الکترود و سطح کار می‌شود. فلز مذاب حاصل از ذوب الکترود، فضای بین دو قطعه را پر می‌کند و پس از سرد شدن، جوشی مستحکم ایجاد می‌کند. در همین حین، روکش الکترود تجزیه شده و گازهایی آزاد می‌کند که از جوش در برابر نفوذ هوا و اکسید شدن محافظت می‌کنند.

اجزای اصلی فرآیند جوشکاری الکترود دستی

برای اجرای موفق این نوع جوشکاری، ابزارها و اجزای زیر ضروری هستند:

• منبع تغذیه (دستگاه جوش اینورتر یا ترانس): برق مورد نیاز را تأمین و جریان را تنظیم می‌کند.

• الکترود روکش‌دار: میله‌ای فلزی با پوشش مواد محافظ که نقش فلز پرکننده و رسانای قوس را دارد.

• انبر جوشکاری: ابزاری ایمن برای نگه داشتن الکترود و انتقال جریان به آن.

• انبر اتصال: برای کامل کردن مدار و اتصال قطعه کار به دستگاه.

• کابل‌های جوش: رابط میان انبرها و دستگاه جوش.

• ماسک جوشکاری: برای محافظت از چشم و صورت در برابر نور شدید قوس.

• دستکش و لباس ایمنی: جلوگیری از سوختگی و تماس با جریان الکتریکی.

• چکش و برس سیمی: برای پاک‌سازی سرباره پس از جوش.

چگونه جوشکاری الکترود دستی انجام می‌شود؟

مراحل کار به صورت زیر است:

1. انتخاب الکترود مناسب بر اساس جنس فلز پایه، نوع اتصال و موقعیت جوش.

2. نصب الکترود در انبر جوشکاری به‌طوری که نوک آن به‌اندازه کافی بیرون باشد.

3. اتصال کابل زمین از طریق انبر اتصال به قطعه کار یا میز جوشکاری.

4. تنظیم آمپر دستگاه با توجه به ضخامت الکترود.

5. ایجاد قوس الکتریکی با نزدیک کردن نوک الکترود به فلز و ایجاد جرقه.

6. حرکت یکنواخت الکترود با زاویه مناسب برای تشکیل حوضچه مذاب.

7. پایان جوش و تمیزکاری برای حذف سرباره و آماده‌سازی سطح برای پاس بعدی.

کاربردهای جوشکاری الکترود دستی

این روش در طیف وسیعی از صنایع کاربرد دارد:

• صنایع ساختمانی: برای اسکلت فلزی، اتصال تیرآهن، میلگرد و سوله‌سازی.

• نفت و گاز: جوش لوله‌ها، مخازن تحت فشار و خطوط انتقال.

• صنایع کشتی‌سازی و تجهیزات سنگین: تعمیرات بدنه و سازه‌های فلزی بزرگ.

• کارگاه‌های تولیدی و آموزشی: برای آموزش پایه‌ای جوشکاری.

• تعمیرات صنعتی: به‌دلیل قابل حمل بودن و بی‌نیاز بودن از گاز محافظ.