آشنایی با رگلاتور (مانومتر ) فشار گلور یا تنظیم کننده فشار که در بسیاری از صنایع یا حتی در خانه ها یافت می شود. برای مثال برای روشن کردن اجاق گاز به رگلاتور گاز پروپان برای تنظیم گاز ورودی از سمت کپسول به اجاق استفاده می شود و یا در ورودی گاز منازل رگلاتور گاز طبیعی بعد از علمک گاز قابل مشاهده است. در بیمارستانها نیز رگلاتور گاز بیهوشی و اکسیژن در اندازه های مختلف استفاده می شود. در سیستم های پنوماتیک برای تغییر فشار هوای فشرده از رگلاتور استفاده می شود. در خودرو برای تنظیم فشار سوخت و یا در موشک برای تنظیم گاز هیدروژن کاربرد دارد.
همانطور که از موارد بالا قابل ملاحظه است مانومتر ها کاربرد های بسیار فراوانی دارند . اما نکته اینجاست که عملکرد رگلاتور یا مانومتر در همه موارد یکسان است و آن تبدیل فشار یا حجم گاز ورودی به فشار یا حجم پایین تر بر حسب نیاز ما و حفظ این فشار علیرغم کاهش فشار مخزن ورودی است. کاهش فشار (حجم ) به عنوان قابلیت کلیدی همه انواع رگلاتور مورد اشاره است.
برای انتخاب مانومتر باید فاکتور های زیادی مدنظر قرار بگیرد. مهم ترین فاکتور های این لیست عبارتند از :
- محدوده فشار عملیاتی ( فشار ورودی و خروجی )
- حجم گاز مورد نیاز در خروجی که به نام فلو یا دبی نیز خوانده می شود.
- نوع مایع یا گاز از جهت اینکه آیا این گاز یا مایع است آیا سمی ، خورنده یا قابل اشتعال است ؟
- محدوده دمای مورد انتظار در عملیات
- نوع مواد اولیه که در ساخت رگلاتور استفاده شده حتی شیرآلات ، وزن و ابعاد آن نیز مورد نظر باشد.
مواد اولیه مورد استفاده در ساخت رگلاتور گاز
طیف گسترده ای از مواد اولیه برای کنترل و هدایت سیالات مورد استفاده قرار می گیرد. اما برای ساخت رگلاتور فشار معمولا از برنج ، پلاستیک ، آلومینیوم و استیل ضد زنگ ( 303 ، 304 و 316 ) استفاده می شود و فنر های داخل مانومتر معمولا از فولاد فنری یا استیل ضدزنگ ساخته می شوند.
برنج برای بیشتر کاربردهای رایج مناسب و معمولا مقرون به صرفه است. اما آلومینیوم به دلیل وزن حجمی وقتی وزن کمتر مورد نیاز است مورد استفاده قرار می گیرد. پلاستیک برای کاهش هزینه تولید و یا وقتی رگلاتور یک بار مصرف است مورد استفاده قرار می گیرد.
اما رگلاتورهای استیل برای زمانی مورد استفاده است که مایعات یا گاز خورنده باشد و یا محیط کار در خطر سیالات خورنده باشد . البته مانومتر استیل قابلیت تمیز و ضدعفونی شدن دارد و در دمای محیط بالا نیز قابل استفاده است مثلا صنایع خوراکی .
شیرآلات و تجهیزات داخلی مانومتر و مواد آب بندی داخلی نیز باید با نوع سیال و دمای کاری همخوانی داشته باشد. لاستیک یکی از مواد رایج برای مواد آب بندی است البته برخی از تولیدکنندگان از فلوروکربن ( نخ ماهیگیری) ، EPDM ( پلی اتیلن ) ، سیلیکون و یا انواع دیگر لاستیک بهره می برند.
سیال مورد استفاده ( گاز ، مایع ، سمی ، خورنده یا قابل اشتعال )
قبل از انتخاب رگلاتور باید نوع سیال خود را از نظر شیمیایی مثل گاز ، مایع ، سمی ، خورنده و یا قابل اشتعال بودن مشخص نمایید.
هر سیال ویژگی های منحصر بفرد خود را دارد بنابراین باید برای انتخاب جنس بدنه ، شیرآلات و مواد آب بندی داخلی که با سیال مورد نظر در تماس هستند دقت شود. قسمتهایی از رگلاتور که در تماس با سیال هستند را به عنوان اجزای خیس شونده می شناسند.
تعیین اینکه این سیال از نظر طبیعی قابل اشتعال ، سمی یا خورنده و از مواد منفجره یا خطرناک باشد نیز حائز اهمیت است. رگلاتور بدون سوپاپ اطمینان برای گازهای خطرناک ، منفجر شونده و یا گران قیمت ترجیح دارد چرا که از خروج گاز به محیط جلوگیری می کند. سوپاپ اطمینان مقدار کمی از فشار اضافی را به سمت محیط خارج می کند. موقعیت سوپاپ اطمینان معمولا در پشت نمایشگر فشار و در بدنه اصلی رگلاتور قرار دارد.
در برخی مانومتر های خاص سوپاپ اطمینان به شکلی طراحی شده که می توانید آن را به یک خط لوله متصل کنید و فشار اضافی از این طریق به محیط امن منتقل می شود. اگر از این نوع رگلاتور فشار استفاده می کنید از انتخاب صحیح مسیر و مقصد سیال از نظر مقررات ایمنی اطمینان حاصل کنید.
دمای حرارت قابل تحمل رگلاتور
مواد اولیه انتخاب شده برای جنس مانومتر نه تنها باید با سیال مورد نظر همخوانی داشته باشند بلکه باید به درستی در دمای عملیاتی عملکرد مورد انتظار را داشته باشد. نگرانی اصلی در مورد مواد آب بندی است که آیا می تواند در دمای مورد نظر عملکرد صحیح را داشته باشد یا خیر؟ همچنین امکان تاثیر دما بر حجم گاز خروجی و عملکرد فنر های داخلی رگلاتور نیز وجود دارد.
محدوده فشار رگلاتور
فشار ورودی و خروجی از فاکتور های انتخاب مانومتر فشار هستند و برای ساده تر شدن انتخاب سوالات زیر را از خود بپرسید : دامنه نوسان فشار ورودی چیست ؟ چه فشاری در خروجی مورد نیاز است ؟ تغییرات مجاز در فشار خروجی چه مقدار است ؟
حجم سیال مورد نیاز مانومتر
حداکثر مقدار یا حجم سیال مورد نیاز چه مقدار است ؟ تغییرات مورد قبول در حجم سیال چیست ؟ سایز اتصالات ورود و خروج رگلاتور فشار بسیار مهم است .
اندازه و وزن رگلاتور
در بسیاری از فناوری های نوین فضای محدود و وزن یک عامل است. برخی تولیدکنندگان در طراحی رگلاتورهای کوچک تخصص دارند. مهمترین بخش برای تغییر وزن مانومتر جنس بدنه آن است. همچنین سایز اتصالات ، نحوه تنظیم و نصب رگلاتور بر سایز و وزن آن تاثیر گذار است.
