معرفی انوع تجهیزات ایمنی فردی در جوشکاری و برشکاری فلزات

مقدمه

جوشکاری و برشکاری فلزات از جمله فعالیت‌هایی هستند که در بسیاری از صنایع از جمله ساخت‌وساز، خودروسازی، نفت و گاز، کشتی‌سازی و کارخانه‌های صنعتی کاربرد گسترده دارند. این فعالیت‌ها اگرچه پایه بسیاری از فرآیندهای تولیدی هستند، اما به‌شدت با خطراتی همراه‌اند. از جمله این خطرات می‌توان به پرتاب جرقه، اشعه‌های خطرناک، گازهای سمی، صداهای بلند، شوک الکتریکی، گرمای شدید و سقوط اجسام سنگین اشاره کرد. برای محافظت از افراد در برابر این تهدیدها، استفاده از تجهیزات ایمنی در جوش و برش فلزات ضرورت دارد.

در این مقاله، به معرفی کامل انواع تجهیزات ایمنی فردی مورد نیاز در عملیات جوشکاری و برشکاری می‌پردازیم، تا افراد و سازمان‌ها بتوانند با آگاهی کامل، گام مؤثری در افزایش ایمنی محیط‌های کاری بردارند.

اهمیت استفاده از تجهیزات ایمنی در جوش و برش فلزات

بی‌توجهی به اصول ایمنی در جوشکاری و برشکاری فلزات می‌تواند منجر به حوادث جدی، آسیب‌های جسمی، ازکارافتادگی یا حتی مرگ شود. به همین دلیل، استانداردهای بین‌المللی مانند OSHA و ANSI بر الزام استفاده از تجهیزات ایمنی تأکید دارند. همچنین، سازمان‌های ایمنی کار در کشورها، مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای استفاده از تجهیزات ایمنی در جوش و برش فلزات در محیط‌های صنعتی وضع کرده‌اند.

استفاده از تجهیزات ایمنی علاوه بر محافظت فردی، باعث افزایش اعتمادبه‌نفس، بهره‌وری و کاهش خطای انسانی در حین انجام عملیات می‌شود.

۱. کلاه ایمنی مخصوص جوشکاری

یکی از اساسی‌ترین تجهیزات ایمنی در جوش و برش فلزات، کلاه ایمنی جوشکاری است. این کلاه‌ها مجهز به لنزهای تیره‌شونده خودکار (Auto-darkening) هستند که در هنگام روشن‌شدن قوس الکتریکی، به‌سرعت تیرگی لازم را اعمال می‌کنند تا از چشم‌ها در برابر اشعه‌های UV و IR محافظت شود.

کلاه‌های ایمنی باید دارای ویژگی‌هایی مانند موارد زیر باشند:

• پوشش کامل صورت و گردن

• قابلیت تنظیم شدت تیرگی لنز

• طراحی سبک و راحت برای استفاده طولانی‌مدت

• مقاومت در برابر حرارت و ضربه

۲. دستکش‌های مقاوم در برابر حرارت

دست‌ها در معرض بیشترین آسیب‌ها در جوشکاری و برشکاری قرار دارند. برای محافظت از آن‌ها، باید از دستکش‌هایی استفاده کرد که در برابر حرارت، جرقه، فلز مذاب و مواد شیمیایی مقاوم باشند. دستکش‌های چرمی مخصوص جوشکاری معمولاً گزینه‌ای مناسب و استاندارد هستند.

ویژگی‌های یک دستکش ایمنی مناسب عبارتند از:

• ضخامت کافی برای مقابله با حرارت بالا

• انعطاف‌پذیری در انگشتان برای حفظ مهارت عملیاتی

• دوخت محکم و چندلایه در نواحی حساس

۳. لباس کار ضد جرقه

لباس کار مخصوص جوش و برش فلزات باید از جنس ضد حریق یا ضد جرقه باشد. استفاده از لباس‌های نخی یا مصنوعی در محیط‌های جوشکاری می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ زیرا در تماس با جرقه یا حرارت بالا، ذوب شده و به پوست می‌چسبند.

لباس‌های مناسب شامل ویژگی‌های زیر هستند:

• پوشش کامل بدن از گردن تا مچ دست و پا

• طراحی بدون جیب‌های باز یا آویزان برای جلوگیری از تجمع جرقه

• مقاومت در برابر سوختن و پارگی

• قابلیت شستشو و نگهداری آسان

۴. عینک محافظ

علاوه بر کلاه جوشکاری، در برخی عملیات‌های خاص مانند برشکاری یا چرخ‌کاری، استفاده از عینک ایمنی الزامی است. این عینک‌ها از چشم در برابر پرتاب ذرات فلزی، نورهای مضر و گازهای تحریک‌کننده محافظت می‌کنند.

انواع عینک‌های ایمنی شامل:

• عینک‌های شفاف برای برش یا سنگ‌زنی

• عینک‌های تیره برای کارهای برقی با نور زیاد

• عینک‌هایی با پوشش جانبی برای محافظت محیطی بیشتر

۵. ماسک تنفسی یا دستگاه تنفسی

جوشکاری و برش فلزات اغلب باعث تولید دود، گازهای سمی و ذرات معلق می‌شود. استفاده از ماسک‌های تنفسی استاندارد یا دستگاه‌های تأمین هوای تازه، از ورود این مواد به ریه جلوگیری می‌کند.

انواع ماسک‌های مناسب:

• ماسک‌های فیلتردار (مانند FFP2 و FFP3)

• ماسک‌های دارای کربن فعال

• دستگاه‌های PAPR (هوای تصفیه‌شده با فشار مثبت)